Os mestres do Pataca `n Roll

Despois de un intento fallido de abordar a temática teatral, pásome á múscia e  me dispoño a falarvos dun grupo que descubrín de pura casualidade, xa que cando andaba buscando algún tema que comentar os vin nunha miniatura do Youtube na esquina da miña pantalla, chamoume a atención o seu nome e as súas pintas, son Os Vacalouras, un grupo musical formado por 4 rapaces de Teis, teñen unha curta traxectoria, (comezaron no ano 2007) pero un estilo único.

Son os inventores do que eles chaman o Pataca `n Roll, cunhas letras cheas de inventiva feitas para rir, (como pode indicar o nome do xénero) fan como unha parodia pero á vez se mostran orgullosos dese tópico que hai fronte aos galegos de que son xente de campo, brutos e incultos. Nas súas letras son frecuentes palabras como pirola, carallo e outras palabras tan tipical galician, ou as adaptacións ao galego de palabras inglesas como "party hard" a "party jard" coas que lle dan un toque humorístico ao seu traballo.

E que, con estas pintas que levan, que pode fallar ? xa eles de por sí transmiten un bo rollo, unha locura e un bizarrismo que ante o que só se pode levantarse un para aplaudir. Bueno, como non se pode falar de música  sen escoitala, deixóvos aqui debaixo o videoclip do seu  tema A Desbrozadora (e que xa o título é espectacular), espero que vos guste:

Isto tan só e a punta do iceberg, sen ter un repertorio moi longo teñen un bo puñado de temas que son tamén moi disfrutables como por exemplo, Trillei a Pirola coa tapa do vater (outro título espectacular), entre outros moitos,

Vai pouco tempo, estrearon un novo Ep, chamado "Eres punki i non o sabes" o cal recomendo encarecidamente dende aqui.

Como final, agradecer o bo rato que me fixeron pasar Os Vacalouras, e dexexar que estén de volta pronto con máis temazos.

Un Saudo.

Sempre Xonxa, 3 vidas en 4 episodios.

ARGUMENTO: Sempre Xonxa é un filme sobre as consecuencias emocionais da emigración. Dous nenos, Pancho e Birutas que viven placidamente na mesma aldea están platonicamente namorados de Xonxa. Pero un dos rapaces, O Birutas, ten que emigrar deixando a Xonxa e a Pancho na aldea. Cando O Birutas regresa da emigración, convertido nun home rico, Xonxa xa está casada con Pancho.

Sempre Xonxa, película do ano 1989, dirixida por Chano Piñeiro e protagonizada por Uxía Blanco  (Xonxa), Miguel Ínsua (Birutas) e Xavier R. Lourido (Pancho).

Antes de comezar a falar de todo o despliegue da trama da película e empezar a comentar as diferentes anotacións que fixen mentres veía a mesma, teño que dicir que antes de vela eu non sabía nada de esta película, non como hoxe en día que cando un vai ao cine xa entre os trailers e xente que xa a viu xa sabes media película, e  é máis difícil que te sorprenda; tamén é certo que ía coas expectativas baixas ante a longametraxe, por tratarse dunha obra antiga a cal o paso do tempo lle puido facer mal.

A partir de aquí se mencionarán puntos clave da trama, así que se non viste a película e tes intención de vela, non sigas lendo.

A historia divídese en 4 partes, e cada unha corresponde ás diferentes etapas da vida dunha persoa, comeza no ano 1947  coa infancia dos protagonistas nun ambiente rural moi ben recreado, no que prima a inocencia, a sencillez, e a  alegría propia da infancia, xunto con algunha escena cómica, co obxetivo de resaltar esta parte tan feliz da vida. Durante este episodio se presentarán aos 3 personaxes sobre os cales xirará a acción, pero aínda non queda claro de que maneira sucederá todo.

O Caladiño (Miguel Casteleiro), quen aportará a vertente cómica á cinta.

Entón ten lugar un brusco salto temporal, de uns 10 anos (aínda que en ningún momento o especifican, cousa que se solucionaría con un simple rótulo de: X anos despois.). Chegamos á adolescencia dos personaxes e ao primeiro punto de inflexión, Birutas lle confesa o seu amor a Xonxa, pero este ten que emigrar cara América e lle pide a ela que lle espere. Pero durante a ausencia de Birutas, Xonxa acaba por namorarse de Pancho e casando con el, e que en ningún momento Xonxa lle asegura ao outro que lle vai esperar.

A esquerda, Miguel Ínsua (Birutas), a dereita Uxía Blanco (Xonxa)

Avanzamos uns 10 anos máis no tempo (supoñamos, porque seguen sen especificalo). Estamos nos carnavais, e nos enteramos de que Xonxa e Pancho tiveron unha nena á que chaman Xonxiña; todo e alegría e costumismo como o da primeira etapa, pero, de pronto aparece un home con roupas e coche que non teñen pinta de ser moi baratos. Trátase do Birutas, quen volveu rico da súa emigración e ven a por Xonxa, quen o esperou por todos este anos. Pero, se leva a decepción do matrimonio de Xonxa. 

Birutas, quen ata este momento poderíamos considerar o heroe da película, e quen apoiábamos na súa busqueda do amor, comeza a volverse tolo e a facer algunhas accións co obxetivo de conseguir a Xonxa, que o acabarán convertindo no malo da historia. Accións como enganar a Pancho para emigrar a América o forzar a Xonxa ata o punto de que ela non sepa de cal dos dous homes está embarazada.

Chegamos ao último salto no tempo, os protagonistas xa están cerca da terceira idade, Pancho xa regresou da emigración e os seus fillos xa son maiores. Pero Birutas volve a entrar en escena, e tras intentar matar a un dos amigos de Xonxa (o alcumado O Caladiño, o cal aparece durante toda a película cun obxetivo de distracción cómica pero sen chegar a ter unha grande importancia na trama), Xonxa a punto está de matar a Birutas, máis non o fai, pero cando Pancho se entera o comeza a buscar polo pobo co machado na mano decidido a acabar coa vida deste. A película termina co Birutas intentando suicidarse pero sendo salvado polo outros ( os cales, parecen olvidar de repente as gañas de matalo). Pasamos aos créditos, a odisea remata sen un final específico, a confrontación entre Pancho e Birutas non chega, ese é o premio ao espectador.

Se ben é certo que é unha película moi ben estrucutarada, que no seu tempo abriu a veda á realización de moitas máis películas en galego, ten algúns puntos nos que hai que darlle algún tirón de orellas, como que algúns personaxes como O Caladiño non cambian de aspecto co tempo, o pobo non sofre ningún cambio en 40 anos de acción, tamén ao longo de toda a cinta son frecuentes as escenas en silencio amosando as paisaxes, ou da vida no mundo rural, que poden axudar a introducir máis ao espectador no ambiente, pero  é un recurso do que se chega a abusar e ao final deixa a sensación de que se utiliza para prolongar a duración da película. Como última queixa, dicir que o final ademáis de ser insatisfactorio, deixa preguntas sin responder, como cal é o pai do segundo fillo de Xonxa.

En liñas xerais, a película sen presentar un argumento moi novidoso, a técnica narrativa dos salros temporais é a metáfora desta coas estacións e as etapas da vida, dalle un punto moi positivo á historia, o producto é bó, máis as escenas innecesarias restanlle brillantez a unha historia que contada en 20 minutos menos deixaría un mellor sabor de boca. Na miña opinión Sempre Xonxa é unha película que sen chegar a ser unha obra mestra, é bastante entretida.

As escolas de indianos no concello de Fene

Neste últimos días, no local social de Limodre ( parroquia do concello de Fene ) tivo lugar unha exposición titulada Luces de Alén Mar, a cal recollía numerosa infromación sobre as escolas de indianos repartidas por toda a xeografía galega.

Na Galicia de finais do século XIX e principios do XX, a emigración deixou a súa pegada en numerosos aspectos da sociedade do momento. Entre 1881 e 1938 ata un millón e medio de persoas saíron cara América.

Tras ser conscientes estes emigrantes da necesidade da formación intelectual nos seus traballos por terras americanas, comezaron a destinar as súas aportacións económicas á construcción de centros educativos. Son moitas as construccións de este tipo as que podemos atopar por toda Galicia, mai eu voume centrar nas que se atopan na miña zona, no concello de Fene.

O propio local onde estaba situada a exposición foi noutro tempo unha escola, escola construída grazas ao empeño de D.Juan Varela Grande, emigrante da parroquia en Cuba, quen liderou a un grupo dos seus paisanos para recaudar fondos que enviaron á súa terra natal

Este é o aspecto actual de dita escola, agora convertida en local social.

E este o que tiña no ano 1977, cando funcionaba como escola de educación infantil e primaria.



Esta non é a única escola indiana de Fene, hai outra máis situada na propia parroquia de Fene, na zona de Chamoso, É o Edificio do Grupo Escolar Concepción Arenal (non sei se vos soará o nome), o cal foi construído no ano 1916, e que hoxe en día xa non serve como escola, pero utilízase como local para actividades extraescolares.

Ambas arquitecturas son do mesmo estilo, estilo colonial español.

Trátase dun estilo que xurdiu nas primeiras colonias españolas nas Américas e nas Illas Filipinas. Xorde da combinación de influencias nativas americanas e árabes, cunha interpretación extremadamente expresiva do churrigueresco (estilo arquitectónico español da etapa barroca, que chegou ata América, onde tivo gran éxito, especialmente en países como México), que podería explicar a variedade e intensidade do barroco nas colonias americanas de España. Entre as principais características do estilo destacan, os pisos de terracota, o uso de arcos de medio punto nas galerías, as pardes blancas e os nichos profundos para portas e ventanas


Grazas a estas construccións promovidas dende o outro lado do charco, toda unha xeración galega puido aprender a ler, escribir, entre outras cousas hoxe en día tan básicas. Quizáis grazas a este grupo de pioneiros é polo que hoxe podemos falar dunha Galicia culta. Estas arquitecturas, a  parte de ser obras de arte por si mesmas, tamén axudaron a formar aos que nun futuro serían os expoñentes das diferentes artes en Galicia.

E que son os biosbardos ?

Documentándome sobre a mitoloxía galega atopei diferentes criaturas míticas que cada unha podería dar para unha entrada, pero hoxe falarei dos biosbardos. Ao mencionar esta palabra seguro que moitos de nós non pensamos nun mito específico, é unha palabra que temos asimilada dentro da cultura galega, pero sen coñecer cal é a súa orixe. Os biosbardos son:

É unha palabra galega que equivale ao espacios e entes imaxinarios. Son unha figura mitolóxica existente en Galicia coa que se adoita gastar bromas aos cazadores novatos. Son seres fabulosos que poden adquirir apariencia de paxaro ou de chico de gran beleza que ninguén sabe describir, difíciles de apresar.

Tamén son coñecidos como gazafellos, cazarellos, cazabellos. Estos seres supostamente imaxinarios habitan os bosques de Galicia, a menudo son mencionados na expresión "andar ós biosbardos", que significa estar distraído ou tener ideas fantasiosas.

Son seres que ninguén sabe describir perfectamente. Para cazalos, é necesario ir nunha noite oscura por un camino estreito e apartado, onde non se escoite o canto do galo nin da galiña, nin voces humanas, levando un casco grande, de boca ancha, hai que abrilo e invocar o seguinte encantamento que fai que os biosbardos se metan no saco:

Eu son Leonardo,

Ti es Biosbardo,

Biosbardo, vinte pró saco,

Ca eu che agardo, e son Leonardo.

Se di que aquel que logre cazalos, terá sorte na vida; tamén se adoita gastar bromas á xente que non sabe o que son ( pola noite ) para cazar algo que non existe. A situación se da cando un grupo invita a alguén a cazar "biosbardos" de noite. Debido a que os invitados non coñecen o tema, adoitan aceptar. O caso é que estos non existen e os compinchados aproveitan a escuridade da noite para gastarlle algunha inocentada á víctima.

O castro que deu orixe a Perlío

De tanto que estivemos a falar sobre castros, vida nos castros etc. decidín poñerme a investigar se no meu pobo, Perlío había algún, e tras moito indagar polo Internet, atopei que se ten constancia  dos seguintes:"Orra", "As Pías", "Cardoeiro", "Pena do Castro", "Prismos", "As Escadas" e "As Modias". Da maioría pouca información, por non dicir ningunha, se pode atopar, pero grazas ao libro "Perlío no pasado" escrito por María Xesús Arias e Henrique Sanfiz, puiden coñecer algo máis.

Nel podemos atopar unha información algo detallada do Castro de Cardoeiro, o único do cal se atoparon restos materiais, que sería a primeira orixe coñecida para o pobo de Perlío. O libro di o seguinte sobre este:

O Castro de Cardoeiro emprazábase a 20 metros de altitude. Asentábase sobre un outeiro, moi perto do mar, no entorno da igrexa de Santo Estebo de Perlío. Foi destruído no ano 1970 por mor dun aplanamento do terreo para Astano. Ubícabase no lugar de Castro, e o cemiterio parroquial ocupa parte del. Tratábase dun asentamento castrexo case circular duns 90 metros de diámetro e 30 metros de altitude que baixaba en desnivel natural ata o mar. Cando foi arrasado pola pá mecánica, o grupo de Operación de Rescate de Fene e algúns particulares, recolleron abondosos restos. Apareceron anacos de cerámica, tégula, un muíño de man e a súa volandeira, cunchas de ostra, algúns osos e unha moa.
A Real Academia de Bellas Artes da Coruña remitiu ao director da Operación Rescate unha comunicación que apuntaba á hipótese dun castro romanizado. Emilio Martín, mestre do colexio Fonte do Campo naquel momento, afirmaba que os restos correspondían a épocas diferentes. Os materiais atopados no Castro de Cardoeiro están distribuídos entre a Real Academia de Bellas Artes e as coleccións particulares de Juan Fernández Vizoso e Xosé Mª Perez Parallé.

A día de hoxe, o espazo no que noutro tempo estivera esta castro que deu o orixe ao pobo, o que atopamos é isto:

 

A orixe do río Eume

O outra día, a miña avoa veu a comer a miña casa, e estando xa no postre, con motivo do Magosto comimos unhas castañas, entón a miña avoa nos contou unha anécdota de cando ía a recoller castañas na súa infancia polas beiras do río Eume, e fixo unha referencia a un mito sobre este río e a súa orixe, ela non se acordaba ben deste, e aproveitando esta entrada  decidín investigar máis acerca deste feito,
e atopei a seguinte historia:

Eran unha vez o río Eume, o río Xuvia e o río Mandeo e un día decidiron baterse nunha carreira; o primeiro que chegase ó mar podería pedir un desexo.

Ó fin dese día foron durmir e quedaron para as sete da mañá. O río Xuvia despertou ás cinco da mañá e aproveitando que os outros durmían, pensou:

―Partirei agora que eles durmen, chegarei o primeiro e pedirei ser o río máis longo!
O Mandeo despertou ás seis e vendo que o Xuvia xa non estaba, dixo:

―Partirei eu tamén, que aínda podo gañar e pedir ser o río máis caudaloso!

Ás sete despertou o Eume e vendo que non estaban os outros, encheuse de ira e partíu veloz arrasando todo o que atopou no seu camiño, e gañou.
Entón, furioso, pedíu que cada ano morrese como mínimo unha persoa nas súas augas.
E dende aquela sempre se cumpriu.

Exite outra versión deste mesmo mito recopilada no libro de Fermín Bouza Brey " Los mitos del agua del noroeste hispánico", nesa versión a diferenza fundamental consiste en que os ríos comezan sendo tres fontes irmás. 

Ben, que trata de explicar este mito ? a resposta é sinxela, os homes da antigüedade crearon historias coma estas co obxetivo de explicar os feitos da natureza, a través de esta pequena narración nos explican o motivo da perigosidade do río Eume,  xa que éste, enfurecido, tivo que atravesar montañas e vales a toda velocidade para gañar a carreira, o que explica a súa bravura, así como tamén explica as frecuentes mortes que tiveron lugar nel, a través do desexo deste. Tamén trata de aclararnos que é o máis longo dos tres por gañar dita carreira. 

Tan só son vellos contos, pero é interesante ver como a xente da antigüedade se esforzaba por explicar os feitos do seu arredor, creando historias ben bonitas polo camiño, como estas hai outras moitas, pero diso xa se falará noutra ocasión. 

A Ría do Burgo

Neste días está a soar con forza nos medios de comunicación o tema da desfeita ambiental que está acontecendo na Ría do Burgo.

 Dende hai varios anos esta ría sofre unha situación moi perxudicial tanto para toda a cidadanía como para as numerosas familias que viven do marisqueo, o problema está ben claro: os vertidos de residuos sobre a  ría.

Isto débese en gran medida ao incuprimento das normativas e a falta de actuación das organizacións gubernamentais. Este é outro aspecto máis das miles de ameazas que poderíamos atopar sobre a "Galicia Bonita" da que tanto tempo estamos a falar.

Por sorte os veciños da ría non se quedaron parados ante esta situación, e, unidos pola preocupación por este espazo natural fundaron a Plataforma para a defensa da Ría do Burgo, co obxetivo de devolver á ría ao estado que merece.

Grazas ás accións de xente coma esta que se moviliza e se solidariza por esta clase de causas a "Galicia Bonita" que tanto amamos quizá non desaparecerá, porque non importa que clases de atrocidades sucedan, xa que; o pobo unido xamáis será vencido.

A conciencia sobre a paisaxe

Bos días, seguro que esta paisaxe vos soa, trátase da ría de Ferrol, vista dende a ponte das Pías, una vista espectacluar, fermosa, incrible; pero entón, camiñas un pouco máis e atopas isto...

Sí, ese escremento que noutra vida fóra un colchón, leva alí  ao lado da gasoliñeira da ponte  máis anos dos que podo recordar, e é probable que siga alí durante máis anos dos que eu poderei vivir. Coma este, podemos atopar unha cantidade infinita de lixo depositado en lugares incorrectos por toda a xeografía galega, e a pregunta que me formulo é a seguint, porqué sucede isto ? é culpa de persoas coma ti o coma min ? é culpa dos representantes políticos ?

A resposta é ben simple, de ambos bandos, tampouco é que eu descubrira América, a falta de concienciación ambiental tanto en Galicia coma en España é algo máis antigo que o propio lixo que está a "embelecer" a paisaxe; o concepto de conciencia ambiental defínese como: entender como inflúen as accións de cada día no medio ambiente e como isto afecta ao futuro do noso espacio. 

Nesta sociedade, os crímenes contra o medio ambiente que poderían chegar a comprometer o futuro das xeracións vindeiras son temas que se atopan nun segundo ou tercer plano en comparación con outros de "vital importancia" como a actividade sexual dunha panda de desfeitos sociais nun reality show, ou o cambio de peiteado dun xogador X de fútbol, e a culpa disto témola nós, os mesmos que tiramos ese colchón por non molestarnos en levalo a un punto limpo porque nos da "pereza" e é máis doado deixalo alí, pero tamén hai outro papel, que é o de xente como eu mesmo, que o vemos todos os días e non chamamos á autoridade competente para que o retire e o deposite non punto limpo.

Máis non toda a responsabilidade deste tema é do pobo, as políticas de control de residuos promovidas polos mandatarios políticos non abarcan todo aquilo que deberían e aparte tampouco funcionan coma din que funcionan, non respetan os horarios de recollida, non recollen todo o que atopan...etc. 

En resumen e concluíndo, o feito de que Galicia esté así de contaminada e "bonita", non é por falta de medios para arranxalo, senón que se trata dun problema raíz, dun problema desta sociedade durmida, que non fai nada para cambiar esta situación, nin lle exixe solucións aos seus representantes políticos. E se seguimos así (me inclúo) estampas como as de ese colchón seguirán alí por moitos anos máis. Moitas grazas por ler as miñas sandeces e un saúdo.

Loitemos polo río Sarria

Hola, hoxe vou falar do que está a suceder no malecón do río Sarria, unha obra que atenta contra a fauna e a flora do río e a resposta que tivo entre os veciños da localidade, imos alá.

O pasado mes de xuño o Ministerio de Agricultura e a Consellaría de Medio Ambiente asinaban un convenio para levar a cabo, a través da Confederación Hidrográfica del Miño-Sil, obras de "adecuación do cauce" do río Sarria  ao seu paso pola vila do mesmo nome. En total, catro millóns de euros que buscaban, segundo os promotores da iniciativa, previr inundacións e "rexenerar" o centro desta localidade. Porén, no momento en que se coñeceron os detalles do proxecto, que inclúe unha profunda modificación da canle do río, coa eliminación dunha illa central, a tala de 178 árbores autóctonas e unha remodelación urbanística do Malecón, escoitáronse as primeiras críticas.

Os veciños de Sarria opoñéronse a este proxecto, e formaron a chamada Plataforma Sarriana Polo Río apoiada por Adega e AEMS-Ríos con vida, comezan as campañas de recollidas de firmas e demais actos co obxetivo de concienciar á xente sobre os problemas que conlevaría este proxecto. 

A plataforma pediu ao concello que expuxera o proxecto a debate dos veciños, pero o alcalde de Sarria, José Antonio García, negouse rotundamente, ao considerar que as obras eran vitales para o futuro do pobo.

Xaneiro 2014: A pesar da negativa do pobo, as obras comezan, a tala de árbores é inminente, estas atopánse marcadas con cruces vermellas, pero entón, a Plataforma movilízase; as cruces trocan en corazóns e os veciños encadéanse ás árbores durante un mes enteiro, pero finalmente foron desaloxados pola policía.

Marzo 2014: A Plataforma continuou coas súas accións a pesar deste contratempo, os veciños concentráronse fronte ao concello, e mediante unha denuncia no xulgado de  Sarria conseguiron parar ás motoserras, que retomaran a tala tras a evacuación dos veciños. 

Maio 2014: a Confederación Hidrográfica saca un comunicado no que expón unha reforma do proxecto que, entre outras cousas, falaba dunha reducción do 95% das árbores taladas. A guerra veciñal conseguiu que ese 5% restante de tala non se puidera realizar ata o 1 de outubro, debido a que o permiso que require esta acción so está disponible dende esta fecha ata o 1 de abril. 

Con isto chegamos ao 15 de outubro de 2014, día no que o Consello da Cultura dá a razón aos grupos ecoloxistas e recoñece ao bosque de ribeira de ameneiros e olmos como de "conservación prioritaria" e os seus elementos "insubstituíbeis".

Se ben é certo que a loita en Sarria aínda non terminou, todo parece de cara para que as intencións da Plataforma sexan recompensadas, ante todo animo ao grupo a continuar coa súa cruzada por unha causa que considero xusta. Grazas polo voso tempo e un saúdo.

O feísmo en Galicia

Bos días, tardes ou noites, sexa o que sexa o momento no que estades a ler esta entrada, e benvidos a Enriba de Marraxóm. Nesta primeira entrada vou tratar a beleza de Galicia, pero non falarei deses enormes e verdes bosques, non; vou tratar unha das principais amenazas que está sufrindo Galicia e que pon en entredito ese concepto da Galicia bonita, esa amenaza non é outra que o  feísmo.


O feísmo é a tendencia artística que valora aquilo que consideramos esteticamente feo, aquilo que vemos e pensamos que é decadente, macabro ou  repugnante. A pesar de ser considerada unha tendencia artística a maioria dos exemplos que podemos atopar de feísmo, normalmente non xorden dun desexo dun artista de representar a fealdade da paisaxe ou de facer crítica social contra algo como se podería pensar, simplemente as obras feístas son construccións inacabadas ( ou mal acabadas) que "contaminan" a paisaxe, acumulacións de basura no medio de calquera lugar, ou, e este é o exemplo máis significativo de feísmo, o uso de "trastos" que hai tempo que debimos ter tirado ao lixo e que agora estamos usando para un cometido diferente ao que estaban destinados e que desentonan con aquilo que estamos a ver, un exemplo práctico: utilizar un somier como peche dunha leira en lugar de desfacernos del.


O feísmo é un tema que está de actualidade, debido a que nos últimos días, se está a falar dunha futura lei do chan  que buscará loitar contra as construccións inacabadas que dañan a paisaxe; fálase de que estas construccións se sancionarían con multas de ata 25.000 euros ou con ordes de remate de ditas obras.


En conclusión, o feísmo sen dubida é algo perxudicial para a paisaxe galega, e non é algo minoritario e difícil de ver, basta con salir pola porta de casa para ver exemplos desta tendencia, que ata hoxe eu non vera como algo tan definido e importante, eu unicamente o veía como simples "chapuzas".  Finalmente déixovos debaixo un breve video recopilatorio dalgunhas fotos de feísmo, moitas grazas polo voso tempo e vémonos pronto.